لباس ایمنی کار چیست؟
لباس ایمنی کار امروزه یکی از مولفه‌های مهم و ضروری برای شروع به انجام هر کاری محسوب می‌شود. در مشاغل گوناگون ، خطرات غیر قابل پیشبینی متفاوتی همراه کارکنان را تهدید می‌کند. استفاده از تجهیزات ایمنی و به ویژه لباس ایمنی در هنگام کار ضروری و پر اهمیت می‌باشد. هر محیط کاری نیاز به تجهیزات ایمنی و اضطراری متناسب خود را دارا است. مثلا هنگام کار در یک آزمایشگاه باید از تجهیزات ایمنی مانند دستکش ایمنی ضد اسید ، لباس ایمنی کار با مواد شیمیایی ، کفش مناسب و یا در شرایط جوی نامناسب می‌توان از لباس ضد آب استفاده کرد. لباس ایمنی کار با پوشاندن کل بدن از آسیب دیدگی بدن توسط اجسام تیز و برنده ، مواد شیمیایی و به خصوص اسیدی و تمام مواد خارجی مخرب جلوگیری می‌کند. نوع لباس کار متناسب با نوع محیط ، فعالیت مورد نظر و خطرات موجود در محیط کار انتخاب می‌شود.
بسیاری از مشاغل مانند نجاری ، تراشکاری ، جوشکاری ، باغبانی ، شرکت‌های تولید کننده انواع مواد ، شرکت‌های صنعتی ، کارخانه‌‌‌ها و … لباس کار متفاوتی دارند. کارگران کارخانه‌جات و کارگاههای صنعتی از لباس کار صنعتی مخصوصی استفاده می‌کنند. این نوع لباس کار باید از آسیب دیدگی کارکنان در مقابل عوامل خارجی جلوگیری کند. تولید لباس کار ها تحت نظر استاندارد‌های بین المللی انجام می‌گیرد.
یک لباس کار بدن را در برابر گرما ، سرما و خطرات فیزیکی و شیمیایی موجود در محیط حفظ می‌نماید. انتخاب یک لباس کار مناسب باید با توجه نوع فعالیت ، شرایط جوی ، خطرات و میزان ایمن سازی صورت گیرد.
انواع لباس ایمنی کار:
لباس‌های کار نسبت به نوع کارآیی و مقاومت در مدل‌ها و رنگ‌های متفاوتی تولید می‌شوند. اغلب لباس کارها دارای جیب‌هایی برای حمل ابزارآلات و تجهیزات مورد نیاز در هنگام کار می‌باشند. کار در شرکت‌ها و کارگاههای نیاز به استفاده از لباس ایمنی صنعتی دارد. شرکت‌هایی مانند شرکت راهور که در آن کارکنان در شب نیز مشغول به کار هستند ، برای اعلام حضور کارگران به دیگران باید لباس کار دارای نوار شبرنگ تهیه کنند. همچنین برای جلوگیری از ایجاد دردسر و راحتی فرد در هنگام کار ، سایز لباس کار باید دقیقا اندازه فرد باشد. از انواع لباس ایمنی کار می‌توان به لباس ایمنی ضد اسید مخصوص کار در محیط‌های آزمایشگاهی و اسیدی ، لباس ضد گاز مناسب برای مکان‌هایی با نشت گازهای شیمیایی ، لباس ضد آب برای کار در زیر باران و برف ، لباس ایمنی برق ، لباس ایمنی جوشکاری و لباس ایمنی آتش نشانی ضد حریق اشاره کرد.
لباس ضد اسید:
یکی از مهم‌ترین لباس کار‌های مورد نیاز در محیط‌های آزمایگشاهی و بیمارستانی لباس ضد اسید است. لباس ضد اسید از تماس مواد شیمیایی خورنده به ویژه اسیدها با بدن جلوگیری می‌کند. تمام مواد شیمیایی سمی و به مقداری آسیب رسان می‌باشند. استفاده از تجهیزات ایمنی شخصی در هنگام مواجه و کار با این نوع مواد امری ضروری بوده. مواد شیمیایی ، اسیدی و قلیایی در هنگام برخورد با بدن ، باعث آسیب‌دیدگی‌هایی نظیر تاول ، سوختگی ، ساییدگی و سوزش پوست می‌شود. خطرات غیر قابل پیشبینی در محیط‌های آزمایشگاهی و بیمارستان‌ها ، در اثر عدم استفاده از تجهیزات ایمنی و به ویژه لباس ضد اسید مناسب پرسنل و کارکنان را تهدید می‌کند. لباس ایمنی ضد اسید به صورت دو تکه و یکسره تولید و عرصه می‌شود.
ویژگی‌های لباس ضد اسید پرومکس:
یک لباس ایمنی ضد اسید مناسب باید علاوه بر محافظت بدن ، برای انجام سریع کارها راحتی برای فرد نیز فراهم کند. نوعی از لباس ایمنی ضد اسید پرکاربرد در بین مصرف کنندگان ، لباس ضد اسید پرومکس می‌باشد. این لباس ایمنی ضد اسید از جنس مواد PVC تولید می‌شود. PVC (پلی وینیل کلراید) بهترین و مقاوم‌ترین ماده برای مقابله با مواد شیمیایی و به ویژه اسیدی در لباس ضد اسید است. وزن لباس ضد اسید پرومکس حدود یک و نیم کیلوگرم و با ضخامت ۰٫۴۵ میلی متر بوده.
از دیگر ویژگی‌های لباس ضد اسید پرومکس ، ضد الکتریسیته و مقاومت در برابر ساییدگی و پارگی این لباس کار است. برای کار در محیط اسیدی با استفاده از لباس ضد اسید پرومکس باید از دستکش ضد اسید و کفش ایمنی مناسبی بهره برد. اکثر لباس‌های ایمنی ضد اسید در مواجه با مواد شیمیایی و اسیدی دچار پوسیدگی و سایش و تخریب نمی‌شوند. در لباس ایمنی ضد اسید برای ایمنی و نفوذ ناپذیری بیشتر ، به جای دوخت از پرس‌کاری استفاده می‌شود.
کاربردهای لباس ضد اسید:
کاربرد لباس ایمنی ضد اسید در محیط‌هایی مانند آبکاری ، اسید شویی ، حمل و نقل بشکه‌های حامل مواد شیمیایی ، انواع کارگاههای کار با مواد شیمیایی نظیر کارگاههای نقاشی و از جمله صنایع نفت و گاز ، پتروشیمی ، هسته‌ای ، رادیواکتیو ، کشاورزی ، سم پاشی و …. بیشتر است. تمام لباس‌های ایمنی ضد اسید باید دارای تاییده استاندارد‌های بین المللی از جمله استاندارد EN 13034 (میزان دفع و امتناع از نفوذ ماده شیمیایی) ، EN 13982 (جلوگیری از نفوذ ذرات مواد شیمیایی معلق در هوا) و EN 1149 (میزان نارسانایی لباس در مقابل جریان الکتریسیته) باشند.
بسیاری از صدمات در اثر برخورد مواد شیمیایی با بدن در طولانی مدت نمایان می‌شود. صدمات حاصل از برخورد مواد شیمیایی با بدن عواقب جبران ناپذیری را به همراه دارد. مشکلاتی نظیر بیماری‌های تنفسی و قلبی ، اختلال در عملکرد تولید مثل ، بیماری‌های عصبی و حتی سرطان ، در اثر عدم استفاده از تجهیزات ایمنی مورد نیاز در هنگام کار با مواد شیمیایی به وجود می‌آیند.
لباس ضد گاز:
لباس ضد گاز یکی دیگر از تجهیزات ایمنی مورد نیاز در هنگام کار محیط‌های شیمیایی است. در محیط‌های کار با مواد شیمیایی و اسیدی ، گازهای بسیار سمی و خطرناکی از این مواد خارج می‌شود. یا در هنگام آتش سوزی یک مکان ، آتش نشانان برای نجات جان افراد و اطفا حریق باید از لباس ضد گاز استفاده کنند. چراکه گازهای حاصل از سوختن دارای خطراتی برای انسان می‌باشد. علاوه بر این‌ها ، در همه‌ی محیط‌های کاری و به ویژه آزمایشگاهی باید شرایط ایمنی مناسبی مهیا باشد.
شرایط ایمنی مناسب استاندارد شامل استفاده از تجهیزات ایمنی عمومی و شخصی می‌شود. این نوع لباس ایمنی کار یعنی ، لباس شیمیایی ضد گاز برای پیشگیری از نفوذ گازهای خطرناک شیمیایی به بدن ، تمام اعضای بدن از نوک انگشتان پا تا سر را پوشش می‌دهد. تنفس گازهای شیمیایی حاصل از مواد شیمیایی ، عواقب جبران ناپذیری را به همراه دارد. یکی از لباس‌های ضد گازی که امروزه بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد ، لباس ضد گاز پرومکس می باشد. جنس لباس ضد گاز پرومکس از روکش مقاوم نئوپرن (نوعی لاستیک مصنوعی مقاوم دارای پایداری و انعطاف پذیری بالا) بوده.
ویژگی‌های لباس ضد گاز پرومکس:
از ویژگی‌های لباس ضد گاز پرومکس می‌توان به مقاومت در برابر مواد شیمیایی ، فشار مکانیکی ، حرارت ، اکسیداسیون ، سرما ، ساییدگی و نفوذ ناپذیری گازهای شیمیایی اشاره کرد. پارچه نئوپرن در ساخت لباس ضد گاز پرومکس دارای سه لایه داخلی ، خارجی و وسطی می‌باشد. همجنین لباس ضد گاز پرومکس مجهز به دستکش‌های PVC ضد اسید و چکمه‌های محافظ ضد شعله و ضد ضربه نیز می‌باشد. در پشت لباس شیمیایی ضد گاز یک منبع تنفسی نیز قرار گرفته. هنگام نبود منبع تنفسی ، کار با لباس شیمیایی ضد گاز امکان پذیز نمی‌باشد.
چهار لایه تشکیل دهنده لباس شیمیایی ضد گاز شامل لایه دور کننده دما ، لایه ضد رطوبت ، لایه‌ای عایق در برابر حرارت و لایه‌ای نرم برای راحتی فرد می‌باشد. مقاومت لباس ضد گاز در مقابل اسید‌هایی مانند اسید سولفیریک ٪۶۰ ، اسید هیدروکلریک ۸۰٪ ، اسید نیتریک ۳۰٪ و بسیاری از اسید‌های دیگر حدود ۶۰ دقیقه می‌باشد. یک لباس شیمیایی ضد گاز کامل ، باید دارای چکمه‌های عایق ۵۰۰۰ ولت باشند. همچنین لباس ضد گاز در دمای ۱۲۵ درجه سانتی‌گراد در مدت ۲۴ ساعت محفوظ بماند. اگر گازهای شیمیایی پراکنده در محیط ، دارای دمایی حدود منفی ۲۵ تا ۱۸۰ درجه سانتی گراد باشند ، لباس ضد گاز حدود ۵ دقیقه بدون هیچ‌گونه آسیب‌دیدگی عمل می‌کند.
استاندارد‌های لباس شیمیایی ضد گاز:
استاندارد‌های لباس شیمیایی ضد گازی مانند لباس ضد گاز پرومکس نظیر EN 13034 (میزان دفع مواد شیمیایی) ، EN ISO 14116 (میزان مقاومت لباس ضد گاز در برابر گرما و شعله) ، استاندارد EN 14126 (میزان نفوذ ناپذیری مواد شیمیایی و گازهای حاصل آن) ، EN 1073-2 (جلوگیری از نفود مواد رادیواکتیو) و … می‌باشد. برخورد با مواد شیمیای سمی و گازهای حاصل از آن‌ها ، خطرات جبران ناپذیری نظیر مشکلات تنفسی ، عصبی تاول زدگی و سوختگی ، از بین رفتن سیستم ایمنی بدن ، اختلال در عملکرد تولید مثل و حتی ایجاد سرطان را به همراه دارد.
لباس ضد آب:
لباس ضد آب ، لباس مخصوص برای کار در شرایط جوی نا مطلوب است. هنگام بارش برف و بارون کار با لباس کار معمولی بسیار دشوار طاقت فرسا است. در این گونه شرایط برای بالا بردن تمرکز و راحتی انجام کار ، باید از لباس ضد آب مناسبی استفاده کرد. یک لباس ضد آب باید تمام بدن را از نفوذ و آب و مایعات پوشش دهد. جنس لباس ضد آب کار وابسطه به نوع کاربرد و شرایط استفاده از آن لباس می‌باشد. اکثر لباس‌های ضد آب از آستر‌هایی نظیر پارچه PLU (پلی آمید لمینت) ، پارچه TPU (پلیوراتان ترموپلاستیک) ، نایلون و پلی استر ، ریپستو ، پنبه (پولین لمینت) ، مشمع ، پارچه پشم و وینیل و … تولید می‌شوند.
انواع لباس ضد آب:
لباس ضد آب کار دارای انواع متفاوتی است. انواع لباس ضد آب کار در دو دسته یکسره و دو تکه تقسیم می‌شود. کاربرد لباس ضد آب در محیط‌هایی مانند دام‌داری ، پلیس راهور ، ادارات نظامی ، پتروشیمی ، نفت و گاز ، ساختمان سازی ، معادن ، کارواش‌ها ، شهرداری و خدمات شهری و … قابل مشاهده است. فصل زمستان با حضور سرما و بارندگی ، استفاده از لباس ضد آب نه تنها بدن را از خیس شدگی حفظ می‌کند ، بلکه از نفوذ سرما به بدن نیز جلوگیری می‌کند. همچنین برای حمل ابزار تجهیزات در هنگام کار در شرایط جوی نا مطلوب ، در لباس ضد آب جیب‌هایی تعبیه شده است.
لباس ایمنی برق:
امروزه انرژی الکتریکی به صورت گشترده در زندگی انسان کاربرد دارد. پیشرفت علم در این عرصه به شیوه‌ای است که چشم پوشی از آن غیر ممکن می‌باشد. این پیشرفت مزایای زیادی را برای بهبود روش‌های زندگی به همراه داشته. اما علاوه بر مزایا معایبی را نیز در صورت عدم رعایت قوانین مربوط به این انرژی به وجود می‌آورد. رعایت نکات ایمنی در هنگام استفاده از تجهیزات وابسطه به انرژی الکتریکی ، از بروز حوادث مخرب جبران ناپذیری انبوهی جلوگیری می‌کند. این آسیب‌ها به صورت مستقیم و غیر مستقیم گریبان گیر افراد می‌شوند.
در هنگام استفاده از وسایل برقی ، باید از تجهیزات ایمنی عایق برق از جمله دستکش ایمنی و لباس ایمنی برق استفاده کرد. لباس ایمنی کار برای هر شغل متفاوت و منحصر به فرد می‌باشد. کارکنان ادارات برق ، در هنگام انجام بسیاری از کارها از تجهیزات ایمنی از جمله لباس ایمنی برق مناسبی استفاده می‌کنند. انتخاب لباس ایمنی کار مناسب وابسطه به نوع خطرات تهدید کننده است. برای جلوگیری از خطر و آسیب‌های حاصل از برق گرفتی باید از لباس ایمنی برق استفاده کرد.
هنگام تهیه لباس ایمنی برق به موارد زیر توجه نمایید:
- حتما لباس ایمنی برق برای راحتی فرد ، متناسب با سایز و اندازه او باشد.
- شرایط آب و هوایی و شغلی را هنگام تهیه لباس ایمنی کار در نظر بگیرید.
- سایز جیب‌های تعبیه شده در لباس ایمنی برق نباید زیاد بزرگ باشند.
- از استاندارد‌های لباس ایمنی برق ، نداشتن هر گونه زیپ و دکمه‌های فلزی نیز می‌باشد.
جنس لباس ایمنی برق معمولاً از کتان و کجراه طبیعی و یا پارچه‌هایی از الیاف طبیعی و مصنوعی می‌باشد. بسیاری از لباس‌های ایمنی برق برای نچسبیدن به بدن در هنگام سوختگی از جنس پارچه‌های نخی تولید می‌شوند. این نوع تجهیزات ایمنی از مهم‌ترین موارد در ایجاد شرایط ایمنی مناسب در هنگام کار محسوب می شود. چرا که عدم استفاده از تجهیزات ایمنی برق باعث بروز خطراتی از جمله مرگ افراد و مهندسین می‌شود.
لباس ایمنی جوشکاری:
مشاغلی مانند جوشکاری ، جراحاتی همچون سوختگی‌های کوچک و عمیق را به همراه دارند. خطرات هنگام کار در این مشاغل در مواقعی حتی باعث قطع عضو نیز می‌شود. در این شرایط باید از تجهیزات ایمنی مخصوصی از جمله دستکش ایمنی جوشکاری ، شیلد محافظ از صورت و یا عینک ایمنی و لباس ایمنی جوشکاری استفاده کرد. لباس ایمنی جوشکاری در مدل‌ها و انواع متفاوتی تولید می‌شود.
از انواع لباس ایمنی جوشکاری می‌توان لباس نیم تنه ، شلوار ، لباس ایمنی یکسره ، پیش‌بند ایمنی و … را نام برد. جنس لباس ایمنی جوشکاری معمولاً از پارچه‌های پنبه‌ای مانند ساتن ، پارچه ضخیم ، جین ، چرم و … تولید می‌شود. این مواد در تجهیزات ضد آتشی نظیر لباس ایمنی جوشکاری یکسره ، شلوار و نیم تنه‌ها استفاده می‌شود. اغلب تجهیزات ایمنی جوشکاری بدون از دست دادن مقاوت خود تا چندین بار قابل شستشو می‌باشند. این مواد بهتر از چرم از خود ماده‌های سنگین دیگر هوا را از خود عبور می‌دهند.
مناسب‌ترین لباس ایمنی جوشکاری:
پوشش مناسب در هنگام کار با وسایل آتش زا از بروز خطرات بسیاری جلوگیری می‌کند. محبوب‌ترین نوع لباس ایمنی جوشکاری ، به دلیل راحتی و آزادی عمل بیشتر در کار لباس یکسره است. یکی از دلایل محبوبیت این نوع لباس ایمنی جوشکاری سرعت تعویض آن نسبت به دیگر لباس‌های ایمنی در این عرصه است. خطر آسیب‌دیدگی در قسمت پشت لباس ایمنی یکسره جوشکاری بسیار کم می‌باشد. چرا که تمام بدن را از مچ پا تا گردن را به صورت یکسره در بر می‌گیرد.
بسیاری از افراد در این حیطه کاری از لباس دو تیکه ایمنی جوشکاری استفاده می‌کنند. محیط کار جوشکاری دارای دمای بالایی است. هنگام استفاده از لباس کار دو تیکه جوشکاری می‌توان به دلیل وجود گرمای شدید در مکان قسمت پایین یا بالا تنه را تعویض و یا قسمتی از آن را باز کرد. تولید همه‌ی لباس‌های ایمنی جوشکاری ، برای افزایش میزان ایمنی باید تحت استاندارد‌های بین المللی صورت گیرد.
نکات مهم در هنگام خرید لباس ایمنی:
- در هنگام خرید لباس ایمنی کار به تاییده استاندارد‌ها و توضیحات شرکت سازنده توجه نمایید.
- اغلب لباس‌های کار فاقد کمربنداند و جیب‌های کمی دارند. این موضوع به دلیل جلوگیری از تجمع آلودگی در لباس در طولاتی مدت می‌باشد.
- اکثر لباس‌های ایمنی برق دارای زیپ نمی‌باشند.
- هنگام انتخاب لباس کار ، راحتی در پوشیدن و تعویض لباس ایمنی را در نظر بگیرید. چرا که لباس کار نامناسب در طولانی مدت باعث پرهیز از آن لباس می‌شود.
- شرایط آب و هوایی محیط تاثیری مستقیم در انتخاب لباس ایمنی کار دارد. در مکان گرم باید از لباس ایمنی نازک و دو تیکه استفاده کرد. ولی در شرایط سرد از لباسی با آستری کلفت و گرم بهره برد.
- رنگ لباس کار نباید در اثر شستشو مکرر کم رنگ شود. حتی در برخی از مشاغل مانند اداره راهور کارکنان برای اعلام حضور خود در یک منطقه باید لباس کار شبرنگ بر تن کنند.
سایر ویژگی‌های مهم لباس کار در مشاغل مختلف:
- از ویژگی‌های لباس کار در مشاغلی مانند آزمایشگاه ، بیمارستان ، کارگاههای کار با مواد شیمایی و اسیدی ، نفوذناپذیری لباس کار می‌باشد. درز این نوع لباس برای پیشگیری از نفوذ هرگونه مواد شیمایی اعم از اسیدها ، رنگ‌‌ها باید به جای دوخت پرس‌کاری شود. علاوه بر آن ، لباس کار باید دارای دستکش و کلاه نیز باشد.
- حتما لباس کار را اندازه بدنتان تهیه کنید. اگر لباس کار اندازه تنتان نباشد ، در هنگام کار دست و پا گیر بوده و شما را از کار باز می‌دارد.
- عوامل بیرونی موجود در محیط نباید به راحتی از لباس ایمنی نفوذ کرده و به بدن آسیب برسانند. بدن کاربر باید توسط لباس ایمنی کار در مقابل اجسام تیز و برنده ، ضربه و فشار و نفوذ مواد شیمیایی حفظ شود.
شرکت تولیدی و بازرگانی ایمن کاستا ، لباس کار ایمنی ، لباس ضد اسید ، لباس ضد گاز ، لباس ضد آب کار و بسیاری از لباس‌های مناسب با مشاغل و مکان‌های مختلف را با کیفیت و قیمتی مناسب عرضه می‌کند.
